શ્રોત: ગ્રામિણ ટુડે ન્યુઝ, તાપી કીર્તનકુમાર
તાપી વાઇલ્ડવૂડ ફેસ્ટિવલ-2022 અંતર્ગત ઉનાઇ રેંજ વિસ્તારમાં ટ્રેકિંગ દરમિયાન દુર્લભ એવું રેડ હેલન પતંગિયુ જોવા મળ્યું :
21મી ઓગસ્ટનાં રોજ વ્યારા વન વિભાગ દ્વારા આયોજિત તાપી વાઇલ્ડવૂડ ફેસ્ટિવલ-2022 અંતર્ગત ઉનાઇ રેંજમાં ટ્રેકિંગનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતુ. આ ટ્રેકિંગમાં વન વિભાગનાં ઉચ્ચ અધિકારીઓ, વન વિભાગનો સ્ટાફ અને ટ્રેકિગમાં રસ ધરાવતા અન્ય લોકો જોડાયા હતા. વેસ્ટર્ન ઘાટની શરૂઆત ગણાતો આ ડુંગરાળ વિસ્તાર જૈવ વિવિધતાથી ભરેલો પડેલો છે.
અંદાજિત 6 કિમીનો આ ટ્રેક જ્યારે પૂરો થવા આવ્યો ત્યારે અચનાક એક પતંગિયું સૌની માથા પર આંટા ફેરા કરવા લાગ્યું. પતંગિયા રસિકો થોડીવાર આ પતંગિયું જોઇ જ રહ્યાં. કેમ કે, તે સામાન્ય રીતે જોવા મળતા પતંગિયાથી અલગ દેખાતું હતુ. આ પછી બારીકાઇથી નિરીક્ષણ કરતા જાણવા મળ્યું કે, આ પતંગિયુ તો રેડ હેલન છે અને તે ગુજરાતમાં અત્યંત દુર્લભ છે અને તરત જ પતંગિયા રસિકોએ તેના ફોટો અને વીડિયા લઇ લીધા અને તેની દસ્તાવેજી નોંધ કરી હતી.
જાણકારાનો જણાવ્યા અનુસાર, અત્યાર સુંધીમાં ગુજરાતમાં માત્ર ચાર વખત જ આ પતંગિયા જોયાની નોંધ છે. સૌથી પહેલા 1957માં ડાંગમાં આ પતંગિયુ જોવા મળ્યાની નોંધ છે.
રેડ હેલન આંધ્રપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, કેરળ, કર્ણાટક, ગોવા અને તામિલનાડુમાં મુખ્યત્વે જોવા મળે છે.
વ્યારા વન વિભાગનાં નાયબ વન સંરક્ષક આનંદ કુમારે ઉમેર્યું હતું કે, “વ્યારાનાં જંગલોમાં જૈવ વિવિધતા ઘણી છે અને જો તેમાં ઉડાંણપૂર્વક સંશોધન કરવામાં આવે તો પ્રજાતિઓની જોવા મળી શકે છે. કેમ કે, વેસ્ટર્ન ઘાટની ઉત્તર તરફનો આ ભાગ છે અને અહીંથી વેસ્ટર્ન ઘાટ શરૂ થાય છે એમ કહી શકાય,”.
“સામાન્ય લોકો પણ આપણા જંગલની વિરાસતને સમજે અને તેને સાચવવામાં મદદરૂપ થાય તે માટે અમે દર વરસે ટ્રેકિંગ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કરીએ છીએ. રેડ હેલન પંતગિયુ જોવા મળ્યું તે આ ટ્રેકિંગની જ એક ફલશ્રુતિ છે,” આનંદ કુમારે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આ પહેલા 2020નાં ઓગષ્ટ મહિનામાં ફોરેસ્ટ ઓફિસર રાજદીપસિંહ ઝાલાએ તેમના રાજપીપળા ખાતેને નિવાસ સ્થાને આવા રેડ હેલન પતંગિયાને જોયુ હતુ. રાજદીપસિંહ ઝાલા હાલ ગીર (પૂર્વ) વન વિભાગમાં નાયબ વન સંરક્ષક તરીકે ફરજ બજાવે છે અને પતંગિયાના જીવન અને આવા જીવો પ્રત્યે લોકોમાં જાગૃતિ આવે તે માટે વિશેષ રસ દાખવે છે.
રાજપીપળામાં દેખાયેલા રેડ હેલન પતંગિયા વિશે તાજેતરમાં “રિડિસ્કવરી ઓફ રેડ હેલન ઇન ગુજરાત” નામથી સંશોધન નોંધ એક જાણીતી જર્નલમાં પ્રસિદ્ધ થઇ છે. આ નોંધનાં લેખક રાજદીપસિંહ ઝાલા, મિનલ જાની, સુજીત પ્રજાપતિ અને રુચિ દવે છે.
